İkili, Üçlü ve Dörtlü Testler Ne Zaman Yapılır?

Gebelikte yapılan tarama testleri, bebeğinizin sağlıklı gelişip gelişmediğini anlamak için büyük önem taşır. İkili, üçlü ve dörtlü testler, hamileliğin belirli haftalarında yapılan ve kromozomal anormallik riskini değerlendiren taramalardır. Bu testler sayesinde Down sendromu, Edwards sendromu gibi genetik bozuklukların erken dönemde fark edilmesi mümkün hale gelir.

Peki bu testler ne zaman yapılmalı? Kimlere önerilir? Testlerin kapsamı nedir? Sonuçlar ne anlama gelir? Tüm bu soruların yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.

Tarama Testi Nedir?

Tarama testleri, bir hastalığın ya da genetik bozukluğun bebekte görülme olasılığını belirlemeye yönelik yapılan, genellikle invazif olmayan yani anne adayına ya da bebeğe zarar vermeyen testlerdir. Tanı testi değildir; sadece risk düzeyini gösterir.

Eğer tarama testinde yüksek risk çıkarsa, amniyosentez veya CVS gibi tanı testleri önerilebilir.

İkili Tarama Testi Nedir?

İkili test (1. trimester tarama testi), gebeliğin 11–14. haftaları arasında yapılan ve Down sendromu (Trizomi 21) ile Edwards sendromu (Trizomi 18) riskini değerlendiren bir testtir.

İkili testin içeriği:

• Kan testi: PAPP-A (gebeliğe özgü plazma proteini A) ve free β-hCG düzeyleri ölçülür.
• Ultrason: Ense kalınlığı (NT) ve burun kemiği değerlendirilir.

Ne zaman yapılmalı?

• En uygun dönem 11 hafta 0 gün – 13 hafta 6 gün arasıdır.

Kimlere önerilir?

• Tüm hamile kadınlara önerilir. Ancak özellikle:
  • 35 yaş üstü
  • Daha önce kromozomal anomalili doğum yapmış
  • Ailede genetik hastalık öyküsü olan
  • Tüp bebek tedavisi ile gebe kalanlara önerilir.

Sonuçlar nasıl değerlendirilir?

Sonuçlar risk hesaplaması şeklinde verilir:
Örneğin “1:500” gibi. Bu, 500 gebelikte 1 bebekte anomali olma riskidir. Yüksek riskli sonuçlar için doktorunuz ek test önerebilir.

Üçlü Tarama Testi Nedir?

Üçlü test, gebeliğin 15–20. haftaları arasında yapılan, hem kromozomal bozuklukları hem de nöral tüp defekti riskini değerlendiren bir testtir.

İçeriği:

• AFP (Alfa-fetoprotein)
• hCG (insan koryonik gonadotropin)
• Estriol (E3)

Ne zaman yapılmalı?

• 16–18. haftalar arası en ideal dönemdir. Ancak 15–20. hafta arası yapılabilir.

Üçlü testin avantajı:

• Nöral tüp defekti (spina bifida, anensefali) gibi doğumsal omurilik bozuklukları için de risk belirleyebilir.
• İkili test yapılmamışsa üçlü test tercih edilir.

Dezavantajı:

• Ense kalınlığı ölçümü yapılmaz.
• Down sendromu riskini ikili teste göre daha düşük hassasiyetle belirler.

Dörtlü Tarama Testi Nedir?

Dörtlü test, üçlü teste benzer ancak ek olarak inhibin-A hormonunu da ölçer. Bu sayede testin duyarlılığı artar.

İçeriği:

• AFP
• hCG
• Estriol
• Inhibin-A

Ne zaman yapılmalı?

• 15–20. haftalar arasında yapılır, ideal zaman 16–18. haftalardır.

Avantajı:

• Down sendromu için risk belirlemede üçlü testten daha hassastır.
• Tarama sonuçları daha güvenilir bir olasılık sunar.

Hangi Testi Yaptırmalıyım?

• İkili test, erken dönemde yapılabildiği ve ense kalınlığı ile birleştirildiği için en hassas tarama yöntemidir.
• Üçlü test, ikili test yapılmamışsa tercih edilir.
• Dörtlü test, üçlü teste göre daha doğru sonuç verir; bazı doktorlar ilk test olarak dörtlü testi önerir.

🔎 Önemli: Bu testlerin hiçbiri %100 tanı koymaz. Sadece olasılık belirtir. Yüksek riskli durumlarda kesin tanı için amniyosentez gibi girişimsel testler gerekir.

Test Sonucu Yüksek Risk Çıkarsa Ne Olur?

Eğer herhangi bir tarama testi sonucu yüksek riskli çıkarsa, doktorunuz sizi perinatoloji (riskli gebelik) uzmanına yönlendirebilir. Şu seçenekler değerlendirilir:

• NIPT (Non-invaziv Prenatal Test): Anne kanında bebeğe ait DNA parçaları incelenir. %99’a varan doğruluk oranıyla Down sendromu riski değerlendirilebilir.
• Amniyosentez: Bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan örnek alınarak genetik analiz yapılır.
• CVS (Koryon villus biyopsisi): Daha erken dönemde uygulanabilen bir tanı testidir.

Tarama Testleri Zararlı mı?

Hayır. İkili, üçlü ve dörtlü testlerin hiçbirisi anneye ya da bebeğe zarar vermez. Sadece kan örneği ve ultrason görüntülemesi içerir.

Ancak yanlış yorumlanması, gereksiz kaygıya ya da yanlış kararlara neden olabilir. Bu nedenle sonuçlar mutlaka kadın doğum uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Özet Tablo: Testler ve Zamanlamaları

Test Adı	Hafta Aralığı	İçeriği	Avantajı
İkili Test	11–14. hafta	PAPP-A, β-hCG, ense kalınlığı	En erken ve hassas test
Üçlü Test	15–20. hafta	AFP, hCG, Estriol	Nöral tüp defekti taraması
Dörtlü Test	15–20. hafta	Üçlü test + Inhibin-A	Daha yüksek doğruluk

Sonuç: Doğru Haftada Doğru Test Hayat Kurtarır

İkili, üçlü ve dörtlü testler; gebeliğin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini anlamak açısından büyük önem taşır. Bu testler sayesinde hem bebeğinizin sağlığı hakkında bilgi sahibi olabilir, hem de olası riskleri önceden tespit ederek erken önlem alabilirsiniz.

Unutmayın, bu testler tanı koymaz; sadece sizi yönlendirir. Sonuçları mutlaka uzman hekiminizle birlikte değerlendirmeli, test zamanlamalarını doğru hafta aralıklarında yaptırmalısınız.

Gebelikhesaplama.net olarak, gebelik haftanıza göre hangi testin ne zaman yapılması gerektiğini size özel takvimle gösteriyoruz. Hafta hafta test takviminizi oluşturmak ve gebeliğinizi güvenle takip etmek için araçlarımızı kullanabilirsiniz.

📌 Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır. Gebelik testleri ve sonuçları ile ilgili her karar mutlaka doktor gözetiminde alınmalıdır.